लघु पाटबंधारे विभाग

गाव तलाव बांधणे व दुरुस्ती करणे

• गावाच्या जवळ नाल्यावर मातीचा बांध बांधुन निर्माण केलेला जलसाठा म्हणजे गावतलाव.
• पाझरातुन विहीरींचे पुनर्भरण होणे व पशुपक्ष्यांच्या पिण्याच्या पाण्याची सोय होणे.

सिमेंट कॉक्रिट बंधारे बांधणे/ साठवण बंधारे बांधणे

• नदी नाल्यातील पाणी अडविणेकरिता बांधलेले संधानका म्हणजे सिंमेंट नाला बांध/ साठवण बंधारा.
• वाहुन जाणारे पाणी अडविणे व शेत शिवारात जिरवणे.
• या बंधाऱ्याचा उपयोग पाझरातुन विहीरींचे पुनर्भरण करणे.

सिंचन तलाव

• शेती सिंचनासाठी आवश्यक असलेले पाणी पुरवठा करणे.
• कृषी क्षेत्रातील पिकांना नियमित आणि समर्पक प्रमाणात पाणी मिळवण्यासाठी सिंचन तलाव बनवले जातात.

कोल्हापुरी पद्धतीचे बंधारे

• ही पारंपारिक जलसंधारण प्रणाली विशेषत: कोल्हापूर जिल्ह्यात वापरली जाते.
• नदीच्या, ओढ्याच्या किंवा नाल्याच्या पाण्यावर छोटे पण प्रभावी संरचनात्मक बंधारे बांधले जातात.
• या बंधाऱ्यावर निडल्स बसविल्या जातात, ज्याद्वारे पाणी अडविणे व सोडण्याचे नियंत्रण केले जाते.

पाझर तलाव

• पाझर तलाव जलसंचय प्रणाली असून, जलसंपत्ती साठवण्यासाठी आणि पाणी जमीनीत जिरवुन आजुबाजुच्या विहिरींची पाणी पातळी वाढविण्यासाठी उपयुक्त.

• जिल्हा जलसंधारण अधिकार
• उपविभागीय जलसंधारण अधिकारी
• जलसंधारण अधिकारी